Норуот сомоҕолоһуутун күнэ биһиги, модун Арассыыйа сүүһүнэн ахсааннаах норуоттара, биир сомоҕо буолан бары уустуктары этэҥҥэ туораан судаарыстыбаны бөҕөргөппүппүтүн кэрэһэлиир, дойдубут үгүс үйэлээх устуоруйатын ытыктыырбытын биллэрэр улуу бырааһынньыкпыт буолар.Бу күн биһиги Россия норуота биир сомоҕо буолан өстөөҕү кыайбытын, бары уустуктары туораан судаарыстыбаны бөҕөргөппүтүн кэрэһилиир дойдубут үгүс үйэлээх историятыгар ытыктабылбытын биллэрэбит. История чахчытынан, бу бырааһынньык XVII үйэ саҥатыгар буолбут быһыыны-майгыны кытта ыкса сибээстээх. Оччолорго, 1612 сыллаахха, тастан саба түспүт өстөөхтөртөн нуучча сирин көмүскүүргэ нэһилиэнньэ бары араҥата, бары норуоттар туруммуттара.Бу бырааһынньык биһиэхэ сомоҕолоһуу дьоһун суолталааҕын уонна Россия олохтоохторо эдэр көлүөнэҕэ тиэрдиэхтээх баай үгэспитин санатар.Элбэх омуктаах Саха сирэ модун Россия быстыбат сорҕото буолар. Түөрт үйэ тухары биһиги бырааттыы уонна доҕордуу сыһыаммытын харыстаан, дойду үрдүнэн биир санаанан уонна биир эрэлинэн олорон кэллибит, этэҥҥэ буолуу уонна кыайыы норуот күүһүн холбоотоххо ситиһиллэрин мэлдьи өйдүүбүт.Салгыы бу курдук бары биир сомоҕо буоллахпытына өрөспүүбүлүкэбит, дойдубут чэчирии сайдарын туһугар туруоруммут бары сорукпутун толоруохпут диэн эрэнэбит.Барыгытын Норуот сомоҕолоһуутун күнүнэн эҕэрдэлиибит! Ситиһиилэри уонна дьиэ кэргэҥҥит, төрөөбүт дойдугут уонна модун Россия туһугар айа-тута тураргытыгар баҕарабыт !